De eerbare Cornelia Wilkens landbouwster oud omtrent de zestig jaren , weduwe van den eerzamen Paulus Smeets woonachtig te Mheer voorgeschreven gezond van lichaam gaende en staende hare zinnen memorie en verstand ten volle magtig en gebruikende zoo ende gelijk het openlijk aen den opgemelden notaris en getuigen gebleeken heeft . Welke vrouwe komparante den ondergetekende notaris rekwireerde als nu dit haer testament te willen oprigten hetwelk zij aen hem ten overstaen der genoemde getuigen gedikteert heeft in der voege als volgt .
Ik laete en legatere vooraf en buiten deling aan mijne dogter Maria Smeets in huwelijk met Willem Hermans .
Een huis met annexe bouwagien Koolhoff weiden en verder aen en toebehoor van dien gestaen en gelegen te Mheer voorgezegd , meetende tweeenveertig roeden vierentwintig ellen, rijnende zonnenopgang de Bergstraet , middag de weduwe Paulus Jans , ondergang Jan Hans en noord Mathijs Haekens onder uitdrukkelijks beding van den daer op geaffecteerden last exclusivelijk te dragen .
Item laete en legatere ik voor af en buiten deling aen mijne dogter Agnes Smeets .
De onverdeelde helfte in een huis met stallingen Mishoff tuin en weide metende in het geheel omtrent de drieentwintig roeden drieentwintig ellen het alle naast elkander in vier onderschillende parcelen ter plaetse genaemd op het eind te Mheer voorschreve gelegen , waer de rijngenoten zijn als volgt te weten
Van het huis : na Maestricht Mathijs Haekens
Na den jeker de straet
Na Tongeren de weduwe Paulus Smeets
En na den steenweg de weduwe Olivier Botty
Van de schuur : na Maestricht Mathijs Haekens
Na den jeker de weduwe Olivier Botty
Na Tongeren dezelve
En na den steenweg de volgende weide
Van den tuin : na Maestricht de weduwe Olivier Botty
Na de jeker de straet
Na Tongeren Arnold Meertens
En na den steenweg de weduwe Paulus Smeets
En van de weide : na Maestricht Mathijs Haekens
Na den jeker de hiervoor omschreve schuur
Na Tongeren de weduwe Paulus Smeets
En na den steenweg de weduwe Olivier Botty .
Alsmede laete en legatere ik alnog vooraf en buiten deling aen dezelve dogter Agnes Smeets de onverdeelde helfte in een weide met de helfte van den gracht na den kant van Maestricht metende in het geheel zestien roeden negenentachtig ellen gelegen te Mheer voormeld ter plaetse genaemd in den bodem rijnende na den jeker ,Tongeren en den steenweg Paulus Smeets en na Maestricht de weduwe Olivier Botty – ook onder uitdrukkelijk voorwaerden van de daer op geaffecteert staende lasten exclusivelijk te dragen . Om bij de genoemde mijne legatarissen elk van het aen haer gelegateerde te doen en handelen naer welgevallen als van des zelvs eigene zaken met het besit en genot te rekenen van mijnen sterfdag af ende zoo en gelijk ik daer toe bevoeg ben te weten omtrent de erven aen de echtgenote van Willem Hermans gelegateert volgens de akte verleden voor den opgemelde notaris en getuigen den 28-9-1827 , geregistreerd den 5-10 daaraen volgende en nopens de gelegateerde goederen aan Agnes Smeets volgens akten gepasseert de eene voor de notaris Baltus te Canne den 20-4-1816 geregistreerd den negen en twintig dito den de andere voor den notaris Helgers te Maestricht den 24-6-1820 geregistreerd ’s overanderendag .
Het voorhandig testament is in de voege voorzegd door de testatrice aen den ondergetekende notaris worden gedikteert die het zelve eigenhandig geschreven heeft , zoo en de gelijke het aen hem is worden uitgesproken en daer naer heeft hij notaris hetzelve testament van woord tot woord klaer en bondig ten overstaen der genoemde getuigen aen de testatrice voorgelezen die verklaerde herzelve zeer wel verstaen te hebben en daerbij te volharden als wezende in alle punten den delen overeenkomstig met hare begeertens laeste en uitterste wille.

Gedaen en verleden te Mheer ( ten woonhuize van de testatrice zegge ) gemeente Fall&Mheer ten woonhuize van de testatrice in ene benedenplaets uitziende voor en agter op den mishoff alwaer de notaris en de getuigen zig begeven hebben op heden 5-3-1829 en na gedane voorlezing zoo als gezegd is heeft de testatrice tot teekenen gerekwireerd zijnde , verklaerd niet te kunnen noch haeren naem te zetten als wezende schrijvens onervaren om hetzelve nooit geleert te hebben . Servaes Tilkin een der getuigen heeft insgelijk tot teekenen verzogt zijn de verklaert zulks niet te konnen om dezelve oorzaak en hebbende de overige getuigen geteekend met de notaris .

Dezelfde dag stelt notaris Libens een verkoopakte op waarbij de gezusters Maria , Cornelia en Marie Maguerite hun vadersdeel van het bovenvermeld huis , stallingen , weide …. verkopen aan Agnes .

1. De eerbare Maria Smeets , geassisteerd ende geautoriseerd van haren man Willem Hermans lanbouwer
2.Vrouwe Cornelia Smeets vergezeld ende geautoriseert van diszelfs echtgenoot de heer Servaas Botty landmeter
3.De eerbare Maria Marguerite Smeets meerderjarige ongehuwd zonder beroep .
Alle woonachtig in de gemeente Fall en Mheer .
Welke verklaerden bij deze te verkopen en over te dragen van nu af voor altijd onder de waerborg als na rechten
Aan de eerbare Agnes Smeets zonder beroep , meerderjarig ongetrouwd woonachtig te Mheer voorschreven , hier tegenwoordig en in koop aennemende voor haer en deszelvs representanten . Den naekten eigendom der drie achde onverdeelde gedeelten in de naeromschreven erven te weten .
1. Een huis met stallingen , Mishoff , tuin en weide metende in het geheel omtrent de 23 roeden , 23 ellen zonder garantie van het meerder of minder , het alle niet ver van elkander in vier onderverschillende parcelen ter plaetse genaemd op het Eyndt te Mheer voorschreven
2. En in een weide , met de helfte van den gracht na den kant van Maestricht , te zamen , metende zestien roeden negenentachtig ellen gelegen te gezegd te Mheer , ter plaetse genaemd in de bodem.
Om bij de aankoperse , de gemelde drie achde onverdeelde gedeelten te vereenigen aen een diergelijk achde onverdeeld gedeelte , hetwelk zij insgelijk in de voorgeschrevene erven in naekten eigendom bezittende is , en daermede te doen en handelen naer welgevallen , als van hare eigene zaken te rekenen van heden af edoch niet eerder in het genot te treden , dan met de aflevigheid van haere moeder de eerbare Cornelia Wilkens weduwe Paulus Smeets .
Dezen verkoop geschiedt op voorwaarden dat de aenkoperse verplicht zal wezen ten haren last te nemen , ter ontlasting van de verkopers te rekenen van den dag der aflevigheid van de zoo evegenaemde haere moeder , de drie twintigste gedeelten in de navolgende renten als
in eene van zeven schepels vier koppen twee maetjens en zeventiende rogge , uit eene meerdere begrootwordende voorschreve drie twintigste gedeelten in gemelde rente door partijen in kapitael ad twaelf Gulden achtennegentig Cents .
in eene van twee schepels negen koppen zeven maetjes en eentiende insgelijk rogge deelmakende van een grotere door partijen begroot wordende , gemelde drietwintigste gedeelten in voorgeschreve rente ad vijf gulden vijfentwintig Cents .
in eene van vierentachtig Cents jaerlijksuit meerder insgelijk begroot wordende gemelde drietwintigste gedeelten door partijen in kapitaal ad twee gulden tweeenvijftig Cents .
De voorhandigen verkoop wordt daer en boven toegestaen , overmits de som van Drie honderd zesendertig gulden nederlands , waervan Maria Smeets echtgenote Willem Hermans bekendt het aen haer derde kompeteerende gedeelte voor het pafreeren deze uit handen van de aenkoperse ontvangen te hebben , waerover kwittantie .
En wat aenbeheft de twee derde resterende gedeeltens zoo verbindt en verplicht zich de koperse , de zelve aen de echtegenote Servaes Botty en aen Maria Marguerite Smeets , binnen de zes weken , naar de aflevigheid van hunne moeder de meergenoemde Cornelia Wilkens ein goede klinkende gangbaren munt , volgens Cours van den dag en anders niet te zullen betaelen en doen volgen , echter zonder intrest .
Mits welk , en onder het vast vertrouwen der nauwkeurige uitvoering van hetgeen voorschreven , zoo stellen en tubrigeeren de verkopers de koperse , in alle hunne plaetsen , tietels van eigendom recht en gerechtigheden die zij hadden en oeffenden , op de alenu verkochde drie achde onverdeelde gedeelten is voorschreve erven , zich daervan ontdoende ten haer behoeven en willende dat zij er van in het bezit gesteld werde , krachtens het tegenwoordig kontrakt . tot welkers uitvoer , parthijen domicilie verkiesen , ten hunne aktuele woonplaetsen.

 

Door het testament van haar vader in 1823 , het testament van haar moeder en de bovenvermelde verkoopakte zal Agnes Smeets na het overlijden van haar moeder Cornelia Wilkens het volledig eigendom verwerpen in de Bodemstraat van de oude winning Smets op het eigendom van de familie Botty na.
Eigendom dat ze in de jare 1841 / 1842 aankoopt en zodoende eigenaar zal worden van het volledige hof , welk drie woningen , schuren , stallen en weides bevat op een oppervlakte van rond de 1,2 ha ..
De geburen van de familie Smeets zijn Olivier Botty en Maria Anna Ceulen . Olivier is een neef van Paulus Smeets , moeder van Olivier is zuster van Paulus vader.

Giften en testamenten kunnen voor sommige personen minder goed overkomen en dit gebeurt hier ook, Cornelia vecht 9 jaar na datum het testament van haar vader aan.
En om een proces tegen Cornelia te vermijden en waarschijnlijk ook om de familie vrede te bewaren schenkt Agnes een stuk landbouwgrond van 21 roeden 79 ellen aan haar zuster.
Maria keurt het testament zonder vergoeding of beloning goed , ze doet dit om moeilijkheden te vermijden en om genegenheid .
Marie Marguerite wordt in deze overeenkomst niet vermeld daar ze overleden was op 15 november 1831 .
Het document werd opgesteld 10 maart 1832 door notaris Theodoor Theelen , openbaer notaris ondergeschreven te Bilsen , kanton van den zelven naemen arrondissement Maestricht, Provincie Limburg.

Het document vermeldt :
Agnes Smeets , meerderjarige , ongehuwd , zonder beroep , wonende te Mheer , gemeenten Fall –Mheer , ten eenre zijde .
Cornelia Smeets , in huwelijk met Servaes Botty landbouwer wonende te Fall , gemeente Fall-Mheer die huer ten einde dezes assisteerd en autoriseerd ten andere zijde .
Welke komparanten ons te kennen hebben gegeven dat wijlen hunnen vader Paulus Smeets , bij testament verleden voor Baltus , notaris en getuigen te Kanne den 21 juli 1823, behoorlijk geregisteerd voor uit en buiten deling gelegateerd had aan Agnes Smeets voornoemd , zijn huis met op en dependentie gelegen te Mheer voorzegd , aen mate zamen 84 roeden 40 ellen vierkant . Dat er moeijelijkheden onstaen zijn tussen de komparanten over de bepalingen der uitgestrektheid van voorschreven erf , het welk den testament door aanbouwingen en akwesten zouden vermeerderd hebben ; dat de tweede komparante van voornemens zijnde alle regtmiddelen werkstellig te maken om deze dispositie te doen reduceren . Dat om alle onkosten en onaengenaemheden uit dien heefde voor te komen , partijen verklaeren het volgende verdrag aangenomen te hebben , te weten de tweede komparante verklaert mits deze af te zien en te renonceren aen alle middele van vernieting van vermeld testament of reductie der legaten , in het zelve bevat en voornamelijk van dat betrefffende voormeld er , willende en toestaende dat dit erf zal blijven bestaen , zoo asl het zich thans bevindt met geene er bijgevoegd en bijgebouwd is , en hebben voor reingenoten :
Oost aan den erfgenamen Paulus Smeets
Zuid aan de Bodemstraet
West Hendrik Thijs en Engel Louis
En ten noorden aen de Mheerestraet

In tegendeel verklaard de eerste komparante voor deze renunciatie en goedkeuring , aen de tweede te cederen en overtedragen in vollen eigendom te rekenen van heden af , het welk deze laetste aenneemt , 21 roeden 79 ellen land , door de tweede komparant uit te kiezen naer haer weldunkens , uit te erven der eerste komparant afkomende van hare ouders , uitgenomen uit weiden of tuinen , zullende dien keux alleen in akkerland kunnen bestaen om daeraf door haer te kunnen handelen in vollen eigendom te rekenen van heden af toch slechts in het genot te treden naer den dood der moeders van de komparanten vrucht gebruikster van deze goederen , ofwel zoodra dit vruchtgebruik door afstand zal komen op te houden . Geschat deze hoeveelheid land ad honderd vijftig gulden .
De eerste komparante verklaard nog op haren privateren last te nemen , alle schulden en lasten welke bevonden zouden worden voorgeschreven huis en aanhang te bezwaren . En is hier mede gekompareerd Maria Smeets , in huwelijk met Willem Hermans , die haer ten deze einde autoriseerd en assisteerd , zuster der overige komparanten , landbouwers te gezegd Mheer wonende , welke eensgelijk voormeld testament in alle zijne punten en deelen ratificeert en goedkeurt , renonceerende aen al het geen tegenstrijdig is en tegenstrijdig aen zouden kunnen zijn of wezen , doende dit zonder vergoeding of belooning , maer tot voorkomen van moeijelijkheden en enkele genegenheid .

Bij akte donatie voor notaris Vanbeethoven van Tongeren den 11 juli 1832 schenkt Cornelie Wilkens een tweede huis met aanhorigheden gelegen in de Dorpstraat aan haar dochter Maria.

Op 14 februari 1840 zitten de drie gezusters opnieuw bij de notaris Hubertus Wilhelmus Josephus Libens. De notaris noteert het volgende :
De eerbare Maria Smeets en de eerbare Cornelia Smeets , woonachtig in de gemeente Fall en Meer, welke bekennen bij deze , gedeeltelijk alsnu ten overstaan der ondergetekende notaris en getuigen , uit handen van de eerbare Agnes Smeets , zonder beroep, te gezegd Fall en Meer woonachtig , ontvangen en opgetrokken te hebben te weten
De genoemde Maria Smeets , als erfgenaem voor een gedeelte van hare zuster Maria Margarita Smeets , de som van negenenvijftig franken en vijfentwintig Centimen .
En de gezegde weduwe Servaes Botty gedeeltelijk als erfgenaem van hare zuster de genoemde Maria Margarita Smeets, dergelijke som van negenenvijftig franken en vijfentwintig Centimen en daerenboven de som van tweehonderd zevenendertig franken drie Centimen haer competerende ingevolg akte en getuigen , den vijfden Maert achttienhonderd negenenwintig .
Alwelke sommen door de genoemde Agnes Smeets bij anticipatie aan de Comparanten zijn worden uitbetaald .
Bij deze betaald Agnes haar zusters Maria en Cornelia de som van het gedeelte van de erfenis van haar zuster Maria Margarita op de goederen volgens akte van 5 maart 1829. Cornelia ontvangt eveneens haar deel , Maria werd reeds uitbetaald in 1829.
Normaal moest Agnes dit uitbetalen 6 weken na het overlijden van haar moeder.