Mgr. Willy Onclin
Jos Leben
​
1. De familie Onclin in Meer en Val.
De naam Onclin duikt een eerste maal op bij het doopsel van Henricus op 31 oktober 1677 met als ouders Bertrand Onclin en Anne Berouwe. De pastoor vermeldde geen bijkomende informatie maar als hun 2de kind gedoopt werd in 1680 waren het inwoners van Meer. Er kwamen nog enkele kinderen maar de naam Onclin komt niet voor bij de peters en meters.
In 1769 huwde Peter, kleinzoon van Henricus, met Catherina Haekens van Val en via deze weg werd de naam Onclin geïntroduceerd in Val. Honderd jaar later, op 9 juni 1872, werd Mathijs Hubert Jozef ( roepnaam Mathieu ) geboren als zoon van Lambert-Jozef Onclin en Maria Elisabeth Hubertina Huls. Het gezin Onclin – Huls woonde in de Grotestraat, Lambert Jozef was burgemeester van Val-Meer van 1885 tot eind 1907. Hij zal de politieke microbe waarschijnlijk van zijn moeder, Marie Joanna Vandenbosch, geërfd hebben want haar vader, Lambert, was burgemeester van 1830 tot aan zijn overlijden in 1851 waarna haar broer, Nicolas Renier, het roer overnam tot Lambert-Jozef hem opvolgde.
Mathieu huwde op 23 september 1901 te Opitter met Maria Hubertina Aerts ( ° 30-04-1875 te Opitter ), van beroep was hij douanier en woonachtig te Kaulille.
2. De kinderen Onclin-Aerts
In het gezin kwamen 4 kinderen:
A. In Kaulille werd Lambert in 1902 geboren. Hij studeerde te Mechelen a/d Maas voor onderwijzer, behaalde zijn diploma einde juli 1922 ( 1 ) en was onderwijzer in de jongensschool van Val-Meer van 24 november 1922 tot 1957. Hij bleef met echtgenote, Marie Catherine Deleixhe, en dochter, Fernande, in Val-Meer wonen. Zij huwde op 13 juni 1950 te Rome in de Sint Pieterskerk met Gerard Garitte, professor aan de Universiteit te Leuven ( 1 ). Die dag hield koning Leopold III rond de middag een tuinreceptie in Rome voor een 350 genodigden waaronder Gerard en Fernande. Direct na de huwelijksmis ijlden ze van de basiliek naar de receptie zonder van kleren te veranderen. De bruid met haar lange witte sleep en de bruidegom in zijn ceremoniepak trokken de aandacht. Ze werden bij de koning gebracht en ontvingen zijn gelukwensen ( 7 ).
B. Op 22 februari 1905 volgde te Hamont een 2de kind dat de naam Hubert Jozef Wilhelmus ( roepnaam Willy ) meekreeg, het gezin was toen ook woonachtig te Hamont. Niet zo lang daarna keerden Mathieu en zijn gezin terug naar Val-Meer, ze namen hun intrek bij Maria Joanna Onclin, een tante van Mathieu, die op de Bond woonde. Mathieu bouwde aan de tramhalte te Val het hotel du Bon Air.
​

Hotel du Bon Air, Café – Restaurant ( foto Heemkring Val-Meer )
Op 9 augustus 1914 hadden zich heel wat Duitse ruiters ingekwartierd in Val-Meer, ze hadden ook hotel du Bon Air ontdekt en hadden honderden flessen wijn en cognac soldaat gemaakt. Alles werd betaald ( 2 )
C. In 1910 werd Petrus Jozef Hendrik ( roepnaam Jos ) geboren, zijn vader heeft dan hotelhouder als beroep. Jos werd dokter, huwde met Georgette De Raedt, en vestigde zich te Millen maar overleed op 11 juli 1945 te Leuven ten gevolge van een longontsteking. De kerkelijke uitvaartdienst werd te Millen gehouden op 14 juli, in zijn geboortedorp vond hij veel te vroeg zijn laatste rustplaats ( 3 ) .

Uit de Standard van 18 juli 1932
Georgette, met haar 3 jonge kinderen en een 4de op komst, verliet Millen en vestigde zich in Antwerpen waar ze een zaak van gamering opzette. De 2 jongste kinderen werden bij de ouders van Georgette in Beerse bij Turnhout ondergebracht. Na 4 jaar werd het gezin terug herenigd en kwam het in Brussel terecht. Georgette hertrouwde in 1950 maar verloor haar 2de man in 1954, verongelukt.
Ik vraag me af of hun zoon Luc, de man van o.a. het Gemeentekrediet, zijn droom, met de Harley en een rugzak Amerika doorkruisen, heeft kunnen verwezenlijken ( 1 ).
D. Na 3 jongens kwam er in 1915 een meisje, ze kreeg de naam Marie Joanna ( Jeanne ). Zij huwde met Jozef Monard. Voor de viering van Mgr Kerkhofs op 27 augustus 1950 waren zij een van de sponsors, ze lieten noteren als reclame: wijnen en likeuren voor familiefeesten koopt men in vertrouwen bij Jos Monard-Onclin – Alleen vertegenwoordiger voor Limburg der vermaarde wijnen Boon-Hecking ( 6 ). Zij vestigden zich naderhand in Diepenbeek.
3. Willy, zijn opleiding.
Willy doorliep de Jongensschool in Val-Meer met als leraars Hendrik Ramakers ( de lange meester ) en Hubert Peters ( het meesterke van Millen ).

Anno 1913. Tijdens onze tentoonstelling in 1994 werd ons verteld dat de 1ste leerling in de onderste rij Willy Onclin was en de uiterst rechtse in de bovenste rij zijn broer Lambert. ( Foto Vossen – Onclin / HK Val-Meer )
In 1923 studeerde hij af aan het O.L.Vrouw College te Tongeren. Vervolgens trok hij naar Het Klein Seminarie te Sint-Truiden waar hij filosofie studeerde. En in oktober 1925 startte hij zijn studies theologie aan het Groot Seminarie te Luik. Willy werd op 7 april 1929 door Mgr. L. Kerkhofs, zijn dorpsgenoot, tot priester gewijd te Luik en op 8 april droeg hij zijn eremis op te Val-Meer ( 4 en 5 ).

8 april 1929 met Z.E.H. Willy Onclin ( 1), Mgr L.Kerkhofs (2 ) zijn ouders ( 3en 4 ), zijn zus ( 5 ), zijn broers ( 6 en 7 ), waarschijnlijk zijn groottante Marie Joanna ( 8 ), ooms en tantes waaronder Bea, Laurent, Adelaide, Maria , … en geestelijken. ( foto Heemkring Val-Meer ).

Prentje priesterwijding (collectie van J. Janssen )

Standard van 14 juli 1930.
In 1932 behaalde hij het doctoraat in het kerkelijk recht en in 1934 dat in de rechten. In 1938 werd hij Magister in het kerkelijk recht, met als thesis: De territoriali vel personali legis indole. Historia doctrinae et disciplina Codicis iurus canonci ( google vertaling : Territoriale of persoonlijke aard van het recht. Geschiedenis van de leer en de discipline van het wetboek van canoniek recht ) Hij studeerde ook in Rome aan de Romeinse
4. Huldigingen in Val-Meer.
Uit het Nieuwsblad van dinsdag 19 juli 1938: Zondag was het anders zoo rustige Val-Meer in blijde feeststemming ter gelegenheid der huldiging van den Z.E.H. Onclin, gepromoveerd als Magister in Kerkelijk Recht aan de Leuvensche Alma Mater, een feit dat onze Katholieke Hoogeschool niet meer kende sinds 26 jaar en Limburg wellicht voor de eerste maal mocht beleven. Hij leeraarde vier jaar als professor in wijsbegeerte te Sint-Truiden en promoveerde te Leuven tegelijker tijd als Doktor in kerkelijk en burgerlijk recht. Op verzoek der universitaire overheid werd hij door Mgr den Bisschop van Luik aan de Alma Mater afgestaan waar hij met de grootste onderscheiding als magister van Kerkelijk Recht werd uitgeroepen, in tegenwoordigheid van Mgr Kerkhofs, Mgr Ladeuze en gouverneur Verwilghen werd de gepromoveerde in Leuven gehuldigd.
De stoet: Van aan het ouderlijk huis tot aan de kerk door rijkversierde straten trekt een stoet bestaande uit groepen ruiters, de eucharistische kruistochters in page-kostuum, de schoolkinderen, het meisjespensionaat, de Zusters van Tilburg, de vrouwen- en mannenbonden, de muziekverenigingen der Vrije Burgers en Christ. Gildebroeders, de V.O.S, de gemeenteraadsleden, de familie en eindelijk de feesteling omringd door personaliteiten en hoogleeraren waaronder wij herkennen: Mgr Van Wayenbergh, vice-rector der universiteit, Mgr Cruysberghs van den B.B., de Z.E.H Kanunniken van Hove, Janssen en Koperick, de professoren Lamotte, Hooët, Muller, d. Cornelis, Kan Boes, directeur van het Seminarie, Z.E.H. Kan. Keunen, oud-deken en Z.E.H. Lavigne, deken te Vlijtingen enz.
Te 10u werd in de parochiekerk een plechtige dankmis door den Z.E.H. Magister Onclin gecelebreerd. Na de heilige mis werd de gevierde door het gemeentebestuur ontvangen in de gildezaal en door den h. L. Claes namens het inrichtend comité een prachtigen eikenhouten bidstoel aangeboden.
In de Standard van 20 juni 1962 lezen we: Z.H. Paus Joannes XXIII heeft Z.E.H. Kanunnik Professor Willy Onclin, hoogleraar in kerkelijk recht aan de katholieke universiteit te Leuven, benoemd tot huisprelaat omwille van zijn uitzonderlijke verdiensten als universiteitsprofessor in kerkelijk recht en meer in het biezonder om zijn grote bijdrage aan het voorbereidend werk voor het aanstaande concilie. Op 2 september werd hij hier voor gehuldigd te Val-Meer.
Om 9u30 werd hij aan de ouderlijke woning afgehaald door een mooie feeststoet gevormd door schoolkinderen, afgevaardigden van alle parochiale verenigingen, overheidspersonen, de 3 muziekverenigingen en de familie. Te 10u droeg de gevierde de plechtige mis op en na de kerkelijke plechtigheid volgde een receptie. Als geschenk van de parochie mocht de Monseigneur een kostbare kristallen vaas in ontvangst nemen ( 1 ) .
5. Zijn loopbaan
In augustus 1932 werd hij benoemd tot leraar van wijsbegeerte aan ’t Klein Seminarie van St-Truiden, hij is dan ook nog student te Leuven, en bleef er tot 1936. In 1937 werd hij lector en een jaar later gewoon hoogleraar Faculteit kerkelijk recht in Leuven. In 1947 was hij gedurende 4 maanden visiting professor aan de Université Laval in Québec en dit zowel in de Faculteit kerkelijk recht als de Faculteit recht. De Tijd ( Nederland ) vermeldt in 1958 dat Prof. Willy Onclin, de bekende hoogleraar in het kerkelijk recht van de K.U. Leuven, vanaf 13 oktober om de 14 dagen 2 colleges over het middeleeuwse canoniek recht zou doceren aan de universiteit van Nijmegen. Hij zou dit doen tot 1966.
Het Belang van Limburg vermeldt op 27 augustus 1960 dat Z.E.H. Kanunnik Willy Onclin door het Vatikaan benoemd werd als lid van het pauselijk concilie te Rome, waar hij het kerkelijk recht zal vertegenwoordigen. Hem werd reeds enkele jaren geleden een hoge funktie in het Vatikaan voorgesteld, doch hij zag toen af van deze aanstelling.
Tot 1962 was hij lid van de voorbereidende commissie op het Tweede Vaticaans Concilie en van 1962 tot 1965 expert bij Vaticanum II. Op 15 november 1962 werd hij op het Tweede Vaticaans Concilie tot peritus
deskundige ) aangesteld van de Commissie De episcopis et dioecesium.
Op 14 november 1965 benoemde paus Paulus VI hem tot adjunct-secretaris van de Pauselijke Commissie van Kardinalen die voor de uitwerking van de herziening van het Wetboek van Kerkelijke Recht van 1917 verantwoordelijk was, deze herziening had Johannes XXIII beslist op 28 maart 1963. Op 25 november 1965 begon de Commissie definitief.

Paus Paulus VI en Mgr W. Onclin ( foto F. Huls )
Mgr. Onclin nam de taak van adjunct-secretaris ter harte en hij speelde een sleutelrol bij dit enorme project dat rechtstreekse gevolgen zou hebben voor 2500 deelnemers van de Commissie en 700 miljoen gelovigen van de latijnse katholieke kerk. Gedurende 20 jaar ging Mgr. Onclin iedere maand naar Rome en in al die jaren heeft hij intensief met kardinalen, bisschoppen, Romeinse dicasterus en religieuze oversten van de hele wereld en vele priesters en leken samengewerkt. Hij was het enig lid van de Commissie dat vlot vanuit alle grote wereldtalen kon vertalen, wat de werkzaamheden dan ook aanzienlijk gemakkelijker maakten.
In 1980 was het eerste gedrukte ontwerp klaar, de definitieve stemming vond plaats tussen 20 en 28 oktober 1981 en op 22 april 1982 had Mgr. Onclin de nieuwe Codex aan paus Johannes Paulus II aangeboden.
Bij de afkondiging van het nieuwe Kerkelijk Wetboek op 25 januari 1983 door paus Johannes Paulus II had de paus een speciaal dankwoord voor Mgr. Willy Onclin, de bijna 78-jarige professor emeritus van de Faculteit Kerkelijk Recht in Leuven en adjunct-secretaris van de Pauselijke Commissie tot herziening van het Wetboek van Canoniek Recht.
Vermelden we tenslotte nog dat hij in 1942 ere-kanunnik werd van de kathedraal van Luik, in 1967 doctor honoris causa van de universiteit van Navarra in Pamplona en in 1975 protonotarius apostolicus ( hoogste erefunctie die door de paus werd verleend aan een zeer verdienstelijke priester )
Ondanks zijn drukke agenda bleef hij in nauwcontact met zijn familieleden en gebeurtenissen in Val-Meer ontgingen hem niet. Hij sprak ook graag het Vallers dialect, zelfs met Mgr Kerkhofs deed hij dit. Hij werd vereerd met meerdere kerkelijke en burgerlijke onderscheidingen.
Zijn moeder was overleden op 7 mei 1957 te Val-Meer, zijn vader stierf 1 jaar later te Heverlee. Mgr W. Onclin overleed te Heverlee op 15 juli 1989 en werd te Val-Meer in de namiddag van 20 juli, na de zielenmis, in de familiekelder bijgezet.
​
6. 2025.
Eind februari organiseert de Faculteit Kerkelijk Recht al jaren de academische zitting “ Mgr Willy Onclin “. Op 28 februari 2025 was dit : 600 jaar Faculteit Kerkelijk Recht te Leuven.
Bronnen :
1: Het Belang van Limburg
2: La Guerre 14 -18 dans la Vallée du Geer et environs.
3: La Libre
4: Repertorium van de documenten in het archief Mgr. Willy Onclin.
5: Archives de l’évêché de Liège.
6: Documenten van J. Beusen.
7: De Gazet van Antwerpen en Het Laatste Nieuws.
Parochie- en gemeenteregisters van meerdere gemeentes.
Repertorium van de documenten in het archief Mgr. Willy Onclin.
Met dank aan G. Monard, L. Onclin en L. Beusen
